Madryt, stolica Hiszpanii, to doskonale prosperujący ośrodek przemysłowy, a zarazem miasto pełne zabytków. Wspaniała architektura Madrytu jest pozostałością po okresie największej świetności, kiedy królowie hiszpańscy należeli do grona najpotężniejszych władców Europy.
Do potowy XVI wieku położony w centralnej części Półwyspu Iberyjskiego Madryt byt stosunkowo niewielkim miastem o nikłtym znaczeniu politycznym i gospodarczym. Dopiero od 1561 roku, kiedy to król Hiszpanii, Filip II przeniósł tu swoją siedzibę, miasto zaczęto się dynamicznie rozwijać. Od 1606 roku Madryt jest stolicą Hiszpanii, a obecnie również największym miastem tego kraju. Jak na stolicę kraju przystało Madryt jest miastem dużym, choć nie molochem, który przytłaczałby rozmiarami. Stolica Hiszpanii ma 531 km2 powierzchni i 2,9 min mieszkańców. Pod względem urbanistycznym wyraźnie odznaczają się dwa style zabudowy – centrum miasta (okolice Plaża Mayor) poprzecinane jest gęstą siecią wąskich, malowniczych uliczek, natomiast przez wybudowane później dzielnice, otaczające zabytkowe centrum, ciągną się szerokie aleje. Wokół rozległych placów wznoszą się tutaj wysokie nowoczesne budynki biurowców. Mieszkańcy Madrytu pochodzą ze wszystkich rejonów Hiszpanii – wielu z nich przyciągnęła do stolicy perspektywa pracy w szybko rozrastającym się pasie przemysłowym rozciągającym się wokół miasta. Hiszpanie nazywają mieszkańców Madrytu gatos, tzn. koty. Przydomek ten pochodzi jeszcze z czasów średniowiecza, kiedy to miejscowi żołnierze mieli opinię niezrównanych wspinaczy – nie był im straszny żaden mur obronny. W latach 70. naszego stulecia do Madrytu napłynęła liczna grupa uchodźców z hiszpańskojęzycz-nych krajów Ameryki Południowej (zwłaszcza Argentyńczyków i Chilijczyków). Część tej grupy to imigranci zarobkowi, wielu to ludzie prześladowani ze względów politycznych.
Obecnie Madryt jest zarówno stolicą kraju, jak i prowincji. Pełni funkcję głównego ośrodka kulturalnego i naukowego, jest też najważniejszym ośrodkiem przemysłowym kraju. Główne gałęzie przemysłu to włókienniczy, skórzany, chemiczny, spożywczy i gumowy. Istnieją tu też zakłady papiernicze, wydawnictwa i wytwórnie filmowe. Madryt pełni też rolę centrum bankowego i finansowego Hiszpanii. W stolicy Hiszpanii znajdują się 32 muzea. Najsłynniejsze z nich jest Prado, którego kolekcja dzieł sztuki jest odzwierciedleniem historii Hiszpanii i jej związków z innymi krajami Europy. Karol V i Filip II gromadzili dzieła mistrzów weneckich; za panowania Burbonów zbiory wzbogaciły się o malarstwo francuskie; z czasów, kiedy Hiszpanie panowali w Niderlandach, pochodzi kolekcja malarstwa flamandzkiego. W pobliżu Prado znajduje się El Cason de Buen Retiro: mieszczą się tutaj zbiory malarstwa hiszpańskiego z XIX i XX wieku, między innymi słynna Guernika Pabla Picassa. Sztuce współczesnej poświęcone jest Centrum Sztuki Królowej Zofii (Centro de Arte Reina Sofia) otwarte w 1986 roku. Wśród wielu wybitnych dzieł sztuki w Madrycie na uwagę zasługują też rezydencja burmistrza (Casa de Cisneros) i Pałac Królewski (Palacio Real). Z pozostałych zabytków Madrytu warto wymienić Palacio Nacional (zbudowany w latach 1737-64: dawniej rezydencja Burbonów – obecnie zamieniony w muzeum): Bibliotekę Narodów; posiadającą bogatą kolekcję rzadkich starodruków i rękopisów: muzeum archeologiczne i XVII-wieczną katedrę św. Izydora. Siedziba hiszpańskiego parlamentu należy do najmniejszych budynków tego rodzaju w Europie. Wejścia do gmachu strzegą brązowe lwy wykonane z przetopionych dział Maurów.
Madryt ma ponad 40 parków i ogrodów. Na uwagę zasługują zwłaszcza: ogród botaniczny (założony w 1781 r.) i parki położone nad brzegami rzeki Manzanares na zachodzie i w okolicach Prado na wschodzie. Wielką atrakcją turystyczną jest też świątynia Deboda. staroegipska budowla sprowadzona w czasach budowy tamy asuańskiej i pieczołowicie odtworzona w pobliżu Rosales. Rozciąga się z niej widok na całe miasto. W Madrycie znajduje się największa w Hiszpanii arena, na której odbywają się walki byków -Las Ventas może pomieścić 23 tysiące widzów. Adepci sztuki matadorskiej toczą tu swe pierwsze walki w czasie specjalnych uroczystości inicjacyj-nych. Wielką popularnością wśród mieszkańców Madrytu cieszy się też oczywiście piłka nożna. W mieście funkcjonują dwa potężne kluby piłkarskie: Real i Atletico. Stadion Atletico, Calderon, może pomieścić 70 tys. widzów, a stadion Realu, Bernabeu, 125 tys. kibiców. Madryt jest największym ośrodkiem naukowym Hiszpanii. W mieście działa kilka wyższych uczelni o randze uniwersytetów, najważniejsze z nich to: Uniwersytet Otwarty (Universidad Nacional de Education a Distancia), Uniwersytet Katolicki, Uniwersytet Madrycki i politechnika. Wyższe uczelnie skupione są w położonym na peryferiach Madrytu, zbudowanym w latach dwudziestych miasteczku uniwersyteckim Cuidad Universitaria. Na północy miasta swą siedzibę ma Autonomiczny Uniwersytet Madrycki.